در این مقاله با مفهوم شکار تهدید، تکنیکها، ابزارها، نحوه شروع به کار در این حوزه و اهمیت آن برای سازمانها آشنا شوید.
با پیشرفتهتر شدن تهدیدات سایبری، اقدامات امنیتی پیشگیرانه بیش از هر زمان دیگری ضروری شدهاند. شکار تهدید یکی از این استراتژیها است که فراتر از مکانیزمهای دفاعی سنتی عمل میکند و بهطور فعال به دنبال تهدیدات بالقوهای است که ممکن است در شبکه شما پنهان شده باشند.
در این مقاله، بررسی میکنیم که شکار تهدید چیست، چگونه کار میکند و چرا برای سازمانهای مدرن اهمیت دارد.
شما با اصول اصلی شکار تهدید، ابزارها و تکنیکهای مورد استفاده حرفهایها آشنا خواهید شد و خواهید دید که چگونه ادغام شکار تهدید در استراتژی امنیت سایبری میتواند مقاومت سازمان شما را بهبود بخشد.
شکار تهدید چیست؟
شکار تهدید یک فرآیند پیشگیرانه است که برای شناسایی تهدیدات بالقوه در داخل یک شبکه طراحی شده است، قبل از اینکه آنها بتوانند آسیب وارد کنند. برخلاف تدابیر امنیتی سنتی که به ابزارهای خودکار برای شناسایی تهدیدات شناختهشده تکیه دارند، شکار تهدید شامل شکارچیان ماهری است که بهطور فعال به دنبال تهدیدات سایبری میگردند که ممکن است پنهان شده یا بهقدری سریع تکامل یابند که ابزارهای خودکار نتوانند آنها را شناسایی کنند.
در اصل، شکار تهدید یک رویکرد تکراری است، به این معنا که یک چرخه مداوم است که در آن شکارچیان تهدید فرضیههایی در مورد تهدیدات بالقوه ایجاد میکنند، دادهها را جمعآوری میکنند، این اطلاعات را تحلیل کرده و سپس فرآیند پاسخ به حوادث را اطلاعرسانی میکنند.
اهداف اصلی شکار تهدید عبارتند از:
- شناسایی تهدیدات پنهان
- کاهش زمان حضور بدون شناسایی مهاجمان در داخل شبکه
- تقویت تدابیر دفاعی امنیتی سازمان
با کاهش زمانی که تهدیدات در شبکه حضور دارند، شکار تهدید بهطور قابل توجهی خطر آسیبهای جدی ناشی از مهاجمان را کاهش میدهد. علاوه بر این، این فرآیند به بهبود و تقویت تدابیر امنیتی موجود کمک میکند و آنها را در برابر حملات آینده مقاومتر میسازد.
انواع تکنیکهای شکار تهدید
در شکار تهدید سایبری، تکنیکهای مختلفی توسط شکارچیان تهدید برای شناسایی پیشگیرانه تهدیدات بالقوه در داخل یک شبکه به کار گرفته میشود.
1. شکار بر اساس فرضیه
شکار بر اساس فرضیه به تخصص و دانش شکارچی تهدید در مورد الگوها و رفتارهای تهدیدات موجود متکی است. در این رویکرد، شکارچیان تهدید فرضیههایی بر اساس تاکتیکها، تکنیکها و روشهای (TTPs) شناختهشده مهاجمان ایجاد میکنند. سپس به جستجوی شواهد در داخل شبکه میپردازند تا این فرضیهها را تایید یا رد کنند. این روش به شکارچیان تهدید اجازه میدهد تا تلاشهای خود را بر مناطقی از شبکه متمرکز کنند که احتمال پنهان شدن تهدیدات در آنجا بیشتر است و این تکنیک را به روشی بسیار مؤثر در شکار تهدید پیشگیرانه تبدیل میکند.
2. شکار بر اساس تحقیق
شکار بر اساس تحقیق حول تحلیل هشدارها و شاخصهای نفوذ (IOCs) متمرکز است. شکارچیان تهدید از IOCs مانند الگوهای ترافیک غیرعادی، امضاهای فایل مشکوک یا رفتار غیرمنتظره سیستم برای تحقیق و ردیابی تهدیدات بالقوه در داخل شبکه استفاده میکنند. این روش اجازه میدهد که رویکردی هدفمندتر برای شناسایی تهدیدات داشته باشیم، زیرا بر علائم خاصی تمرکز میکند که نشان میدهد تهدید سایبری ممکن است قبلاً در شبکه حضور داشته باشد.
3. شکار مبتنی بر یادگیری ماشین
شکار مبتنی بر یادگیری ماشین از الگوریتمهای پیشرفته و هوش مصنوعی برای شناسایی ناهنجاریها و الگوها در مجموعههای داده بزرگ که ممکن است نشاندهنده نقض امنیتی باشند، استفاده میکند. این تکنیک کار شکارچیان انسانی را تکمیل میکند، زیرا مقادیر زیادی داده را با سرعت و مقیاسی که بهطور دستی غیرممکن است پردازش میکند. در حالی که شکارچیان انسانی زمینه و شهود لازم برای تفسیر یافتهها را فراهم میکنند، یادگیری ماشین کمک میکند تا تهدیدات بالقوه که ممکن است نادیده گرفته شوند، سریعاً شناسایی شوند.
ابزارهای ضروری برای شکار تهدید
شکار تهدید مؤثر به مجموعهای از ابزارهای قدرتمند نیاز دارد که به شکارچیان تهدید امکان میدهد تهدیدات بالقوه را بهطور پیشگیرانه شناسایی، تحلیل و به آنها پاسخ دهند.
1. ابزارهای SIEM (مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی)
ابزارهای SIEM از ارکان اصلی شکار تهدید پیشگیرانه هستند. این ابزارها لاگهای سراسری از شبکه را جمعآوری و همبسته میکنند و دیدی متمرکز از حوادث امنیتی بالقوه به شکارچیان تهدید ارائه میدهند. با تحلیل دادهها از منابع مختلف مانند فایروالها، سرورها و برنامهها، ابزارهای SIEM به شکارچیان تهدید کمک میکنند تا الگوها و ناهنجاریهایی را شناسایی کنند که ممکن است نشاندهنده یک تهدید سایبری باشند. توانایی همبسته کردن رویدادها در زمان واقعی باعث شناسایی سریعتر تهدیدات پنهان میشود و ابزارهای SIEM را در فرآیند شناسایی تهدید بیقیمت میکند.
2. راهحلهای EDR (شناسایی و پاسخدهی به تهدیدات نقطه پایانی)
این ابزارها دید لحظهای به دستگاههای نقطه پایانی فراهم میکنند و به شکارچیان تهدید این امکان را میدهند که به تهدیدات بهمحض حرکت آنها در داخل شبکه پاسخ دهند. ابزارهای EDR بینشهای دقیقی در مورد نحوه تلاش مهاجمان برای نفوذ به نقطه پایانی، گسترش بدافزار یا استخراج دادهها ارائه میدهند. با امکان پاسخ سریع به تهدیدات شناساییشده، راهحلهای EDR نقش کلیدی در کاهش زمان حضور تهدیدات بالقوه و تقویت وضعیت کلی امنیت ایفا میکنند.
3. ابزارهای تحلیل ترافیک شبکه
ابزارهای تحلیل ترافیک شبکه برای شناسایی ناهنجاریها در ترافیک شبکه که میتواند نشاندهنده فعالیتهای مخرب باشد، مانند استخراج دادهها یا حرکت جانبی مهاجمان، ضروری هستند. این ابزارها جریانهای شبکه را نظارت و تحلیل میکنند و بهدنبال الگوها یا رفتارهای غیرعادی میگردند که از حالت نرمال انحراف دارند. با شناسایی این ناهنجاریها، شکارچیان تهدید میتوانند تهدیدات پنهانی که ممکن است از دیگر تدابیر امنیتی عبور کرده باشند را کشف کنند.
انواع شکار تهدید
شکار تهدید میتواند بر اساس روششناسی و اهداف شکار به دستههای مختلفی تقسیم شود. هر نوع بهطور اساسی در شناسایی پیشگیرانه و کاهش تهدیدات بالقوه در یک شبکه نقش دارد.
1. شکار تهدید ساختاریافته
شکار تهدید ساختاریافته یک فرایند مشخص و با اهداف خاص است که اغلب بر پایه اطلاعات تهدید شناختهشده قرار دارد. در این رویکرد، شکارچیان تهدید از چارچوبها و روششناسیهای ثابت برای هدایت تحقیقات خود استفاده میکنند. با استفاده از اطلاعات تهدید، مانند TTPهای شناختهشده مهاجمان، شکارچیان میتوانند بهصورت سیستماتیک بهدنبال شاخصهایی از تهدیدات بالقوه بگردند.
2. شکار تهدید غیرساختاریافته
شکار تهدید غیرساختاریافته بیشتر جنبه اکتشافی دارد و شکارچیان تهدید به غریزه، تجربه و دانش عمیق خود از شبکه برای کشف تهدیدات بالقوه تکیه میکنند. برخلاف شکار ساختاریافته که مسیر از پیش تعریفشدهای دارد، شکار غیرساختاریافته به شکارچیان این امکان را میدهد که طبق شهود خود پیش روند و به نواحی از شبکه که ممکن است مشکوک یا غیرعادی به نظر برسند، حفاری کنند. این نوع شکار برای کشف تهدیدات ناشناخته یا در حال ظهور که ممکن است توسط روشهای سنتی یا اطلاعات تهدید موجود شناسایی نشوند، ارزشمند است.
3. شکار تهدید موقعیتی
شکار تهدید موقعیتی بر اساس رویدادها یا ناهنجاریهای زمان واقعی در شبکه هدایت میشود. برای مثال، افزایش غیرعادی در ترافیک شبکه، هشدارهای ابزارهای امنیتی، یا رفتار غیرمنتظره سیستم میتواند منجر به تحقیقات فوری توسط شکارچیان تهدید شود. در این نوع شکار، تمرکز بر پاسخ سریع به تهدیدات بالقوه به محض بروز آنها است که به سازمانها اجازه میدهد تا ریسکها را قبل از تبدیلشدن به حوادث امنیتی گسترده کاهش دهند.
مراحل شکار تهدید
شکار تهدید سایبری مؤثر از یک فرایند ساختاریافته پیروی میکند که بهطور پیشگیرانه برای شناسایی و کاهش تهدیدات بالقوه در یک شبکه طراحی شده است. هر مرحله در این فرایند برای اطمینان از اینکه شکارچیان تهدید بتوانند تهدیدات را قبل از اینکه آسیبهای قابل توجهی وارد کنند شناسایی و پاسخ دهند، حیاتی است.
مرحله 1: ایجاد فرضیه
اولین مرحله در شکار تهدید پیشگیرانه، ایجاد فرضیه است. این مرحله شامل توسعه یک فرضیه واضح است که راهنمای تحقیقات خواهد بود. این فرضیه اغلب بر اساس اطلاعات تهدید، حوادث قبلی یا TTPهای شناختهشده ساخته میشود و به شکارچی تهدید کمک میکند تا تمرکز خود را روی نواحی از شبکه که احتمالاً تهدیدات بالقوه در آنها پنهان هستند، معطوف کند. یک فرضیه تعریفشده بهخوبی مسیر فرایند شکار تهدید را مشخص میکند و نقطه شروع ضروری برای این فرایند است.
مرحله 2: مرحله تحقیق
در این مرحله، شکارچیان تهدید دادههای مربوطه را از منابع مختلف جمعآوری میکنند، از جمله لاگها، هشدارها و فیدهای اطلاعات تهدید. این دادهها به پشتیبانی یا اصلاح فرضیه اولیه کمک میکنند و اطلاعات لازم برای شناسایی تهدیدات بالقوه را فراهم میآورند. مرحله تحقیق برای جمعآوری شواهد ضروری برای پیشبرد تحقیق حیاتی است و اطمینان میدهد که شکار بر اساس بینشهای دادهمحور و مستند انجام میشود.
مرحله 3: شناسایی و تعریف محرکها
در این مرحله، شکارچیان تهدید بر شناسایی و تعریف محرکها تمرکز میکنند—شاخصهای خاص مانند الگوهای غیرعادی، رفتارها یا ناهنجاریهایی در شبکه که ممکن است نشاندهنده تهدید بالقوهای باشند. این محرکها برای محدود کردن مناطق تحقیق و شناسایی مکانهایی که تهدیدات ممکن است در آنها پنهان شده باشند، حیاتی هستند. شناسایی محرکها به شکارچیان کمک میکند تا تلاشهای خود را اولویتبندی کنند و اطمینان حاصل کنند که فعالیتهای مشکوکترین بهطور کامل بررسی شوند.
مرحله 4: فرایند تحقیق
در این مرحله، شکارچیان تهدید از ابزارها و تکنیکهای مختلف برای بررسی عمیقتر شبکه استفاده میکنند، فعالیتهای مهاجمان را پیگیری میکنند و هر تهدید پنهانشدهای را شناسایی میکنند. فرایند تحقیق جایی است که فرضیه آزمایش میشود و ماهیت واقعی تهدید آشکار میشود، که امکان درک جامع از وضعیت را فراهم میآورد.
مرحله 5: مرحله پاسخ
پس از شناسایی تهدید، پاسخ سریع و مؤثر ضروری است. این مرحله شامل اقداماتی برای مهار، نابودی و بازیابی است تا تهدید خنثی شده و عملیات عادی از سر گرفته شود. علاوه بر این، مستندسازی یافتهها و اقداماتی که برای پاسخ به تهدید انجام شده است برای مراجعه به آینده ضروری است و به بهبود استراتژیهای شناسایی تهدید و تقویت وضعیت کلی امنیت کمک میکند. مرحله پاسخ اطمینان میدهد که تهدید بهطور کامل کاهشیافته و سازمان برای حملات آینده بهتر آماده است.
چالشهای رایج در شکار تهدید
در حالی که شکار تهدید پیشگیرانه یک استراتژی قدرتمند برای شناسایی و کاهش تهدیدات بالقوه است، اما چالشهای قابل توجهی را نیز به همراه دارد.
تهدیدات پیشرفته و دائمی (APTs)
تهدیدات پیشرفته و دائمی (APTs) یکی از چالشهای بزرگ برای شکارچیان تهدید است به دلیل ماهیت پیچیده و توانایی آنها در باقی ماندن در شبکه به مدت طولانی بدون شناسایی. APTها معمولاً توسط مهاجمان با منابع مالی بالا سازماندهی میشوند که از TTPهای پیشرفته برای نفوذ به شبکهها و حفظ حضور مداوم استفاده میکنند. این تهدیدات بهگونهای طراحی شدهاند که با فعالیتهای عادی شبکه ترکیب شوند و شناسایی آنها با استفاده از روشهای سنتی تشخیص تهدید دشوار است.
بار زیاد دادهها
شبکههای مدرن حجم زیادی از لاگها، هشدارها و سایر دادهها تولید میکنند که میتواند حتی باتجربهترین شکارچیان تهدید را غرق کند. حجم زیاد دادهها میتواند منجر به از دست دادن شاخصهای نفوذ (IOCs) یا مثبتهای کاذب شود که این امر تمرکز شکارچی تهدید را بر روی تهدیدات واقعی دشوار میسازد. شناسایی مؤثر تهدید نیازمند ابزارها و تکنیکهای پیچیدهای است که دادهها را فیلتر کرده و اولویتبندی کنند، بهگونهای که شکارچیان تهدید بتوانند روی مهمترین تهدیدات بالقوه متمرکز شوند.
شکاف مهارتی در صنعت امنیت سایبری
بر اساس تحقیقات اخیر ISC2، صنعت امنیت سایبری اکنون بیش از 5.5 میلیون نفر نیروی کار دارد. با این حال، همچنان 4.4 میلیون شغل بین نیروی کار موجود و شغلهای مورد نیاز وجود دارد. این شکاف مهارتی یک چالش مهم دیگر است که بر اثربخشی شکار تهدید تأثیر میگذارد. کمبود شکارچیان تهدید ماهر که تخصص لازم برای شناسایی، تحقیق و خنثیسازی تهدیدات سایبری را دارند، وجود دارد. این کمبود باعث آسیبپذیری بسیاری از سازمانها در برابر حملات میشود، زیرا منابع انسانی مورد نیاز برای شکار پیشگیرانه تهدیدات بالقوه را ندارند. تقاضای رو به رشد برای شکارچیان تهدید با تجربه، به همراه پیچیدگی تهدیدات سایبری مدرن، اهمیت آموزش و توسعه مداوم در زمینه شناسایی و پاسخ به تهدیدات را برجسته میکند.
چرا شکار تهدید برای سازمانها ضروری است
مهاجمان به طور مداوم در حال تکامل تاکتیکهای خود هستند، بنابراین شکار تهدید به یک عمل ضروری برای سازمانهایی که در تلاشند شبکههای خود را از تهدیدات بالقوه محافظت کنند، تبدیل شده است.
کاهش تأثیر نقض امنیت
یکی از اصلیترین مزایای شکار تهدید پیشگیرانه، توانایی آن در شناسایی نقضها در مراحل اولیه است که به طور قابل توجهی تأثیر و هزینه یک حادثه امنیتی را کاهش میدهد. با جستجو برای تهدیدات پنهان، شکارچیان تهدید میتوانند تهدیدات سایبری را قبل از آن که به نقضهای گسترده تبدیل شوند شناسایی کنند. شناسایی زودهنگام امکان محدودسازی و اصلاح سریع را فراهم میآورد و آسیبهای وارده توسط مهاجمان را به حداقل میرساند و تأثیر کلی بر سازمان را کاهش میدهد.
بهبود وضعیت کلی امنیت سایبری
دادههای حاصل از فعالیتهای شکار تهدید اطلاعات ارزشمندی در مورد TTPهای استفادهشده توسط مهاجمان فراهم میکند. این دادهها میتوانند برای تقویت دفاعها، پچ کردن آسیبپذیریها و بهبود پروتکلهای امنیتی استفاده شوند و به این ترتیب نفوذ مهاجمان به شبکه دشوارتر میشود. با تکامل مداوم تدابیر امنیتی بر اساس اطلاعات تهدید واقعی، سازمانها میتوانند چارچوب امنیتی قویتر و مقاومتری بسازند که آمادگی بهتری برای دفاع در برابر تهدیدات بالقوه دارد.
صرفهجویی در زمان و هزینه در بلندمدت
شناسایی و پاسخ سریع به تهدیدات بالقوه میتواند از نقضهای پرهزینه، از دست دادن دادهها و خرابی طولانیمدت جلوگیری کند. هزینههای مالی و اعتباری مرتبط با یک حادثه امنیتی بزرگ میتواند ویرانگر باشد، بنابراین سرمایهگذاری در شکار تهدید به یک استراتژی مقرون به صرفه تبدیل میشود. با شناسایی تهدیدات قبل از آن که به آسیبهای قابل توجهی تبدیل شوند، سازمانها میتوانند از هزینههای بالای اصلاح، مسئولیتهای قانونی و از دست دادن اعتماد مشتری جلوگیری کنند.
چگونه با شکار تهدید شروع کنیم
شروع سفر به دنیای شکار تهدید نیازمند ترکیبی از مهارتهای اساسی، تخصص فنی و تجربه عملی است.
مهارتهای پایه مورد نیاز برای شکار تهدید
شکار تهدید مؤثر نیازمند یک پایه قوی در زمینههای مختلف امنیت سایبری است. در اصل، یک شکارچی تهدید باید تخصص فنی قوی، به ویژه در امنیت شبکه، تجزیه و تحلیل بدافزار و نوشتن اسکریپت داشته باشد. درک امنیت شبکه بسیار مهم است زیرا این مهارت به شکارچیان تهدید این امکان را میدهد که رفتار عادی را از رفتار غیرعادی در شبکه تشخیص دهند، که یکی از جنبههای کلیدی شناسایی تهدیدات بالقوه است. مهارتهای تجزیه و تحلیل بدافزار برای تجزیه و تحلیل و درک TTPهای مورد استفاده مهاجمان ضروری است و به شکارچیان این امکان را میدهد که تهدیدات مشابه را در آینده پیشبینی و شناسایی کنند. علاوه بر این، مهارتهای نوشتن اسکریپت برای خودکارسازی وظایف تکراری، ایجاد قوانین شناسایی سفارشی و تجزیه و تحلیل سریع مجموعه دادههای بزرگ در هنگام شکار تهدید بسیار ارزشمند است.
مسیر آموزشی ضروریات شکار تهدید از EvoLearn
برای افرادی که به دنبال ساختن یا تقویت مهارتهای خود در زمینه شکار تهدید هستند، EvoLearn یک مسیر آموزشی اختصاصی به نام Threat Hunting Essentials ارائه میدهد. این مسیر آموزشی به گونهای طراحی شده است که شکارچیان تهدید آینده را با دانش و مهارتهای عملی ضروری برای موفقیت در این زمینه تجهیز کند. این مسیر آموزشی زمینههای مهمی مانند اطلاعات تهدید، شناسایی و پاسخ به تهدیدات در نقاط پایانی (EDR) و تکنیکهای پیشرفته شکار تهدید را پوشش میدهد. تأکید بر یادگیری عملی و فراگیر باعث میشود که شرکتکنندگان نه تنها مفاهیم نظری را درک کنند بلکه مهارتهای ذهنی و انطباقپذیری مورد نیاز برای موفقیت در شکار تهدید پیشگیرانه را نیز توسعه دهند.
اهمیت تجربه واقعی و تمرین مداوم
برای تبدیل شدن به یک شکارچی تهدید مؤثر، ضروری است که در تمرین مداوم شرکت کنید و از آخرین روندها و تحولات در زمینه شناسایی تهدیدات مطلع باشید. تمرینهای آزمایشگاهی، مانند آنچه که در مسیر آموزشی EvoLearn ارائه میشود، محیطی امن برای آزمایش تکنیکهای مختلف شکار تهدید، اصلاح مهارتها و یادگیری از اشتباهات فراهم میآورد. تمرین مداوم به شکارچیان تهدید کمک میکند تا غرایز خود را تیزتر کنند، توانایی خود را برای شناسایی IOCs ظریف بهبود بخشند و از مهاجمان پیچیده جلوتر باشند.
نتیجهگیری
شکار تهدید یک عمل ضروری در امنیت سایبری مدرن است که رویکردی پیشگیرانه برای شناسایی و کاهش تهدیدات بالقوه قبل از آنکه بتوانند آسیب قابل توجهی وارد کنند، ارائه میدهد. در این مقاله، اهمیت شکار تهدید را بررسی کرده و تکنیکها و روشهای مختلف آن را مورد بحث قرار دادیم.
نقش شکار تهدید در حفظ یک وضعیت امنیتی قوی را نمیتوان نادیده گرفت. با جستجوی فعالانه تهدیدات پنهان، کاهش زمان حضور مهاجمان در شبکه و بهبود مستمر تدابیر امنیتی، شکار تهدید به سازمانها کمک میکند تا یک گام جلوتر از تهدیدات پیچیده سایبری باشند. این یک مؤلفه حیاتی از یک استراتژی جامع امنیتی است که تضمین میکند شبکهها در برابر مهاجمان تهدیدکننده که همواره در حال تکامل هستند، مقاوم باقی بمانند.
چه شما تازه شروع کرده باشید و چه به دنبال عمیقتر کردن تخصص خود باشید، مسیر آموزشی Threat Hunting از Evolearn | ایوولرن یک منبع عالی است که به شما کمک میکند هنر شناسایی پیشگیرانه تهدیدات را یاد بگیرید و سازمان خود را در برابر پیشرفتهترین تهدیدات سایبری ایمن کنید.