امنیت سایبری، با وجود پیچیدگی‌های ظاهری، در نهایت درباره‌ی انسان‌هاست. با توجه به نیاز جهانی به متخصصان ماهر برای مقابله با چالش‌های امنیت سایبری آینده، اکنون زمان مناسبی برای فکر کردن به یک حرفه موفق در این حوزه و برداشتن گام‌های اولیه برای ورود به آن است.
چرا تست نفوذ یک حرفه‌ی پردرآمد و جذاب است؟
با گسترش پیچیدگی زیرساخت‌های IT در سازمان‌های مدرن، مهاجمان سایبری به طور مداوم سعی می‌کنند از این پیچیدگی‌ها سوءاستفاده کنند و به آسیب‌پذیری‌های سیستم‌ها، شبکه‌ها و برنامه‌ها نفوذ کنند. در این دنیای همیشه در حال تغییر، حرفه‌ی تست نفوذ همچنان یکی از مشاغل پرتقاضا در حوزه‌ی امنیت اطلاعات است. تست نفوذ (Pentesting) یک رویکرد تهاجمی در امنیت سایبری است که به شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌ها قبل از آنکه مهاجمان واقعی بتوانند از آن‌ها سوءاستفاده کنند، کمک می‌کند. هدف یک تست نفوذ، شبیه‌سازی تمام روش‌های احتمالی حمله به یک سیستم رایانه‌ای، شناسایی ضعف‌های امنیتی و ارائه‌ی گزارشی از یافته‌ها برای کمک به سازمان‌ها در تقویت امنیت آن‌هاست. این فرآیند در نهایت باعث بهبود وضعیت امنیتی سازمان‌ها شده و از حملات سایبری و نشت داده‌ها جلوگیری می‌کند. قبل از شروع آموزش و یادگیری در این حوزه، مهم است که درک روشنی از حرفه‌ی تست نفوذ داشته باشید تا بتوانید مسیر درستی برای ورود به این حرفه‌ی پربار انتخاب کنید.
چرا باید حرفه‌ی تست نفوذ را انتخاب کنید؟
تست نفوذ یک حوزه‌ی در حال رشد است که فرصت‌های شغلی بسیاری را برای علاقه‌مندان به امنیت سایبری فراهم می‌کند. میانگین حقوق پایه‌ی یک متخصص تست نفوذ در سال ۲۰۲۲، حدود ۸۸,۲۰۶ دلار در سال گزارش شده است. این حرفه نه‌تنها از نظر درآمد، بلکه از نظر رضایت شغلی و پیشرفت کاری نیز بسیار ارزشمند است. تست نفوذ یک مسیر شغلی چالش‌برانگیز و پرسرعت است که برای افرادی که به دنبال ورود به دنیای امنیت سایبری هستند، بسیار جذاب خواهد بود. یک متخصص تست نفوذ باید خلاق باشد، تکنیک‌های جدیدی ابداع کند و همیشه در جریان آخرین تحولات و تهدیدات امنیتی قرار بگیرد، که همین موضوع این حرفه را بسیار هیجان‌انگیز و پویاتر می‌کند.
وظایف و مسئولیت‌های یک تستر نفوذ
وظایف روزمره‌ی یک تستر نفوذ بسته به پروژه، سازمان و محدوده‌ی کاری متفاوت است، اما معمولاً شامل برنامه‌ریزی و اجرای ارزیابی‌های امنیتی، تهیه‌ی گزارش، ارائه‌ی توضیحات به مشتریان و پیشنهاد راهکارهایی برای بهبود امنیت می‌شود. تسترهای نفوذ ممکن است در محل مشتری کار کنند یا از خانه به‌صورت ریموت فعالیت داشته باشند. برخی از وظایف خاصی که تسترهای نفوذ در طی ارزیابی‌های امنیتی خود انجام می‌دهند عبارتند از:
- تست امنیتی برنامه‌های کاربردی، زیرساخت‌های ابری و تجهیزات شبکه
- تحقیق و اجرای انواع حملات سایبری
- اتوماسیون تکنیک‌های رایج اسکن و تست امنیتی
- بررسی و تحلیل کدهای برنامه‌نویسی
- اجرای حملات مهندسی اجتماعی
- مستندسازی تخلفات امنیتی و مشکلات انطباقی
- تهیه و نوشتن گزارش‌های فنی
- ارائه‌ی پیشنهادهای اصلاحی و راهکارهای امنیتی
- ارائه‌ی نتایج تست‌ها به ذینفعان و مدیران ارشد سازمان
- ارزیابی و اعتبارسنجی کنترل‌ها و فرآیندهای امنیتی جدید از طریق تست‌های بیشتر
مهارت‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به تستر نفوذ
حوزه‌ی تست نفوذ رقابتی است. با اینکه فرصت‌های شغلی زیادی وجود دارد، اما ورود به این حرفه در سطح مبتدی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برای موفقیت در این مسیر، افراد علاقه‌مند باید مهارت‌های خود را تقویت کرده و توانایی‌هایشان را به کارفرمایان نشان دهند. دانش پایه‌ی مورد نیاز برای ورود به تست نفوذ معمولاً از حوزه‌های مدیریت شبکه و سیستم، توسعه‌ی نرم‌افزار و سایر نقش‌های IT به دست می‌آید. یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای تسترهای نفوذ، درک عمیق از سیستم‌عامل‌ها و معماری سیستم‌ها است. سایر مهارت‌های کلیدی برای موفقیت در این حرفه شامل موارد زیر هستند:
۱. شبکه (Networking)
دانش شبکه‌های کامپیوتری، مدل‌های شبکه و پروتکل‌های ارتباطی، یکی از ملزومات اصلی برای هر فردی است که قصد ورود به حوزه تست نفوذ را دارد. این شامل آشنایی با پروتکل‌های لایه پیوند داده (Ethernet، ARP، VLANs، WiFi)، پروتکل‌های لایه شبکه (IPv4، IPv6، ICMP)، پروتکل‌های لایه انتقال (TCP و UDP) و پروتکل‌های لایه کاربرد (DNS، HTTP، HTTPS، DHCP، LDAP، FTP، SMTP، SSH و موارد دیگر) می‌شود.
۲. آشنایی با اکسپلویت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها
تسترهای نفوذ از ابزارهای خودکار و اسکنرهای آسیب‌پذیری برای شناسایی مشکلات امنیتی استفاده می‌کنند، اما دانشی که فراتر از ابزارهای خودکار باشد، بسیار ارزشمند است. هرچند توسعه اکسپلویت به‌عنوان یک الزام در تست نفوذ در نظر گرفته نمی‌شود، اما داشتن دانش پایه در مورد نحوه‌ی تطبیق و اصلاح اکسپلویت‌ها برای کار در یک محیط خاص، یک مهارت کلیدی محسوب می‌شود.
۳. برنامه‌نویسی و اسکریپت‌نویسی
داشتن پیش‌زمینه در برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار، ورود به تست نفوذ را آسان‌تر می‌کند. از آنجایی که کدهای برنامه‌نویسی می‌توانند آسیب‌پذیری‌های مهمی را در سیستم‌ها و شبکه‌ها ایجاد کنند، تسترهای نفوذ باید بدانند که در تحلیل کدها، چه چیزی را و کجا جستجو کنند. همچنین برخی زبان‌های برنامه‌نویسی برای توسعه‌ی اکسپلویت‌ها و نوشتن اسکریپت‌های تست نفوذ بسیار مفید هستند. در ابتدای مسیر، یادگیری ابزارهای تحلیل کد و کسب مهارت در زبان‌هایی مانند Python، Bash، Java، JavaScript، C، C++ و PowerShell توصیه می‌شود.
۴. مهارت‌های نرم (Soft Skills)
علاوه بر دانش فنی، طرز فکر و مهارت‌های نرم نیز در موفقیت یک تستر نفوذ نقش کلیدی دارند. تست نفوذ یعنی همیشه یک قدم جلوتر از مهاجمان بودن؛ بنابراین تسترهای نفوذ باید به‌طور مداوم تکنیک‌های جدید و آسیب‌پذیری‌های روز را یاد بگیرند و مهارت‌های خود را ارتقا دهند. برای کار کردن در محیط‌های ناآشنا و پرچالش، داشتن تحمل بالا در برابر عدم قطعیت ضروری است. این همان دلیلی است که فرهنگ "تلاش کن تا موفق شوی" (Try Harder) در بین تسترهای نفوذ رواج دارد! همچنین، تست نفوذ نیاز به مهارت‌های قوی در حل مسئله، پشتکار در مواجهه با چالش‌ها، خلاقیت و توانایی تفکر سریع دارد. مهارت‌های ارتباطی نیز بسیار مهم هستند؛ چراکه تسترهای نفوذ باید بتوانند یافته‌های خود را به‌گونه‌ای توضیح دهند که برای افراد غیر فنی قابل درک باشد. علاوه بر مهارت‌های ارتباطی، توانایی نوشتن گزارش‌های دقیق و فنی نیز ضروری است. هنگام کار با مشتریان، تسترهای نفوذ باید:
- درک روشنی از اهداف تجاری و دغدغه‌های کلیدی سازمان داشته باشند.
- با توسعه‌دهندگان و تیم‌های IT همدلی کنند.
- بتوانند دامنه‌ی پروژه را تعیین کنند و با مشتریان مذاکره نمایند.
- روابط مثبت و بلندمدتی با مشتریان برقرار کنند.
مسیر شغلی تست نفوذ (Penetration Testing Career Path)
روش‌های مختلفی برای ورود به دنیای تست نفوذ وجود دارد. مسیرهای معمول شامل تجربه در مدیریت امنیت، مدیریت شبکه، مهندسی شبکه، مدیریت سیستم یا برنامه‌نویسی است. اما تسترهای نفوذ همیشه از مسیرهای سنتی وارد این حرفه نمی‌شوند و می‌توانند از زمینه‌های فنی و حتی غیر فنی به این حوزه بیایند. اغلب، افراد به دلیل علاقه شخصی و مهارت‌های خودآموخته وارد این مسیر می‌شوند و سپس با دریافت آموزش‌های تخصصی و مدارک معتبر، حرفه‌ای‌تر می‌شوند. هرچند که مدارک دانشگاهی معمولاً برای تسترهای نفوذ موردنیاز هستند، اما افراد خودآموخته یا کسانی که مدارک مرتبط با سایر رشته‌های امنیت سایبری یا IT دارند، همچنان مسیر ورود قوی‌ای به این حوزه دارند.
موقعیت‌های شغلی در تست نفوذ
مبتدیان معمولاً کار خود را با نقش تستر نفوذ جونیور (Junior Penetration Tester) شروع می‌کنند. در سطح میانی، نقش Penetration Tester را بر عهده می‌گیرند. در نهایت، با تجربه بیشتر، می‌توانند به نقش‌های ارشد (Senior Penetration Tester) ارتقا پیدا کنند. برای گرفتن اولین شغل در تست نفوذ، مراحل مهمی وجود دارد که باید طی کنید.
۱. یادگیری اصول پایه
اولین گام برای ورود به تست نفوذ، ایجاد یک پایه قوی است. داشتن دانش کافی در مهارت‌هایی که قبلاً ذکر شد و درک مفاهیم بنیادی امنیت سایبری، کاملاً ضروری است. منابع متعددی برای یادگیری مبانی تست نفوذ وجود دارند. دوره‌ی PEN-100 از OffSec یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع است، زیرا این دوره اعتماد به نفس لازم برای ورود به دنیای تست نفوذ را ایجاد می‌کند و شما را برای مشاغل سطح مبتدی آماده می‌سازد.
۲. ساخت یک نمونه‌کار (پورتفولیو) و شبکه‌سازی حرفه‌ای
قبل از ارسال درخواست برای موقعیت‌های تست نفوذ، داشتن یک نمونه‌کار قوی و حضور فعال در جامعه‌ی امنیت سایبری، به شما کمک زیادی خواهد کرد. اگر از یک زمینه‌ی نامرتبط وارد این حوزه شده‌اید، داشتن یک نمونه‌کار که مهارت‌ها و فعالیت‌های شما را نشان دهد، توجه کارفرمایان را جلب می‌کند.
راه‌های ساخت یک نمونه‌کار در تست نفوذ:
- نوشتن اسکریپت‌ها یا برنامه‌های مرتبط با تست نفوذ
- راه‌اندازی یک وبلاگ برای اشتراک‌گذاری تجربیات و فعالیت‌های تست نفوذ
چگونه در جامعه‌ی تست نفوذ حضور داشته باشیم؟
- داشتن یک پروفایل حرفه‌ای در لینکدین
- ارتباط و شبکه‌سازی با متخصصان این حوزه
- مشارکت در پروژه‌های متن‌باز (Open Source)
حضور فعال در جامعه‌ی امنیت سایبری و اثبات مهارت‌های خود از طریق پروژه‌های عملی، می‌تواند شانس شما را برای ورود به این حرفه افزایش دهد.
آموزش ببینید و مدرک بگیرید
کارفرمایان معمولاً هنگام بررسی رزومه‌ی شما به مدارک حرفه‌ای توجه ویژه‌ای دارند. گذراندن دوره‌های معتبر و اخذ مدارک شناخته‌شده، گامی مهم در مسیر حرفه‌ای یک تستر نفوذ است. یکی از محبوب‌ترین دوره‌های این حوزه، Penetration Testing with Kali Linux (PWK/PEN-200) است. این دوره‌ی عملی و خودآموز، مهارت‌ها، طرز تفکر، و ابزارهای لازم برای موفقیت در تست نفوذ را آموزش می‌دهد. افرادی که این دوره را تکمیل کرده و آزمون آن را با موفقیت بگذرانند، مدرک Offensive Security Certified Professional (OSCP) را دریافت می‌کنند که یکی از معتبرترین مدارک در دنیای امنیت سایبری است. برای افرادی که قصد دارند در تست نفوذ پیشرفت کنند، دوره‌ی PEN-300 (Evasion Techniques and Breaching Defenses) گزینه‌ای مناسب است. این دوره بر اساس دانش PEN-200 طراحی شده و تست نفوذ پیشرفته را علیه سازمان‌های دارای سیستم امنیتی قوی آموزش می‌دهد. پس از اتمام این دوره و قبولی در آزمون، مدرک Offensive Security Experienced Professional (OSEP) به افراد اعطا می‌شود. ویژگی متمایز دوره‌های OffSec، تأکید بر ایجاد ذهنیت "تلاش بیشتر" (Try Harder) در دانشجویان است. این دوره‌ها سخت‌ترین و پیشرفته‌ترین آموزش‌های تست نفوذ در صنعت را ارائه می‌دهند، و داشتن یک مدرک OffSec نشان‌دهنده‌ی توانایی و مهارت بالای یک تستر نفوذ است.
اولین شغل تست نفوذ خود را بگیرید
حالا که رزومه، نمونه‌کار و مدارک حرفه‌ای خود را آماده کرده‌اید، وقت آن است که برای شغل تست نفوذ اقدام کنید. هنگام جستجوی موقعیت‌های شغلی، اطمینان حاصل کنید که تنها برای نقش‌هایی که متناسب با سطح مهارت فعلی شما هستند، درخواست می‌دهید. پیدا کردن اولین شغل در تست نفوذ ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما ارتباط با جامعه‌ی امنیت سایبری و شرکت در کنفرانس‌های این حوزه، می‌تواند فرصت‌های شغلی خوبی ایجاد کند. ارتباط با افراد حرفه‌ای، مشارکت در پروژه‌های امنیت سایبری متن‌باز، و نمایش مهارت‌ها از طریق وبلاگ‌نویسی و شبکه‌سازی حرفه‌ای، می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر وارد این صنعت شوید.
مسیر هر کسی به سمت امنیت سایبری منحصر به فرد است، به‌ویژه در زمینه تست نفوذ. فرقی نمی‌کند که از چه پیش‌زمینه‌ای وارد شوید، شما خواهید دید که این یک شغل است که در آن همیشه در حال یادگیری و سازگاری با چالش‌های جدید خواهید بود. این می‌تواند سفر هیجان‌انگیز و پاداش‌دهنده‌ای باشد، و شروع حرفه‌ی امنیت سایبری خود به عنوان تستر نفوذ می‌تواند فرصت‌های شغلی پردرآمدتری را در آینده برای شما فراهم کند. گرچه ممکن است ورود به دنیای تست نفوذ چالش‌برانگیز باشد، اما منابع معتبر و شناخته‌شده‌ای وجود دارند که می‌توانند به شما در رسیدن به اولین فرصت شغلی و فراتر از آن کمک کنند. یادگیری مبانی طراحی شده است تا به علاقه‌مندان به امنیت سایبری کمک کند تا مفاهیم فنی مرتبط را یاد بگیرند، طرز تفکر لازم برای یک حرفه موفق را پرورش دهند، و پیش‌نیازهای دوره‌های پیشرفته را فراهم کنند. برای اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.